Bệnh rò hậu môn

1. Khái niệm

–       Rò hậu môn là một nhiễm khuẩn mạn tính ở vùng hậu môn trực tràng, đường dò là một đường hầm, phía trong là một tổ chức hạt mạn tính do quá trình viêm mạn tính tạo lên.

–       Rò hậu môn là hậu quả của một apxe quanh hậu môn trực tràng không được điều trị vỡ ra tạo thành đường rò, như vậy rò hậu môn và apxe trực tràng là 2 giai đoạn của một quá trình bệnh lý, apxe là giai đoạn cấp tính, rò hậu môn là giai đoạn mãn tính. Để đề phòng rò hậu môn cần phát hiện và điều trị tốt các loại apxe quanh hậu môn trực tràng.

2. Nguyên nhân

            Rò hậu môn bao giờ cũng bắt nguồn từ các apxe hậu môn trực tràng không được điều trị hay điều trị không đúng lúc hoặc không đúng kỹ thuật.

3. Phân loại

Các loại rò hậu môn: có nhiều cách phân loại

–       Rò hoàn toàn: Lỗ trong và ngoài thông với nhau.

–       Rò không hoàn toàn: Đường rò chỉ có 1 lỗ hay còn gọi là rò chột.

–       Rò phức tạp: Đường rò ngoằn ngoèo nhiều ngóc ngách, nhiều lỗ thông ra ngoài da còn gọi là rò móng ngựa.

–       Đường rò đơn giản:  Đường rò thẳng ít ngóc ngách.

–       Rò trong cơ thắt : Là loại rò nông là hậu quả của apxe dưới da cạnh hậu môn, loại này điều trị thường cho kết quả tốt, ít tái phát.

–       Rò qua cơ thắt: Đường rò đi qua cơ thắt và là hậu quả của apxe vùng hố ngồi trực tràng.

–       Rò ngoài cơ thắt: Là hậu quả của apxe vùng chậu hông trực tràng.

4. Triệu chứng

–       Thường thấy sau một thời gian ổ apxe quanh hậu môn tự vỡ, vết thương tự liền lại được nhưng để lại một lỗ đóng vẩy khô thỉnh thoảng chảy mủ hoặc dịch vàng hôi, tái đi tái lại nhiều lần.

–       Đôi khi thấy ngứa hay xì hơi qua lỗ rò

–       Thăm khám thấy tại chỗ cứng chắc, ấn vào đau, khám hậu môn có thể thấy lỗ rò trong.

–       Các vi khuẩn có thể gặp ở dường rò là các vi khuẩn đường ruột như E.coli, liên cầu, tụ cầu, ngoài ra có thể do lao.

5. Biến chứng

Đứt cơ thắt

Là biến chứng đáng sợ nhất, hậu quả của biến chứng này là đi cầu không tự chủ, việc phục hồi lại cơ thắt khá khó khăn, không phải phẫu thuật viên nào cũng giải quyết được, nếu ở một cơ sở chưa có nhiều kinh nghiệm, khi có biến chứng này thì nên gửi bệnh nhân đến một cơ sở y tế chuyên sâu.

Chảy máu sau mổ

Thông thường biến chứng này do phẫu thuật viên xem thường việc cầm máu trong mổ, hoặc do phẫu thuật viên thắt đường rò mà sợi thun cột chồng lên những búi trĩ của bệnh nhân, gây loét và chảy máu từ các búi trĩ này. Nếu chảy máu nhiều, có khi phải đưa bệnh nhân vào phòng mổ để cầm máu.

Hẹp hậu môn

Biến chứng này ít gặp,song nếu cắt đốt nhiều bằng dao điện vùng cơ thắt, gây hoại tử cơ thắt sẽ tạo ra biến chứng teo hẹp lỗ hậu môn, đây là một biến chứng khó điều trị, không xuất hiện ngay sau mổ mà có khi xuất hiện sau vài tháng đến hàng năm sau, do đó cần lưu ý khi cắt đốt đường rò bằng dao điện.

6. Điều trị

Rò hậu môn là phải phẫu thuật, muốn phẫu thuật khỏi và không tái phát phải đảm bảo các yêu cầu sau:

–       Phải tìm được lỗ rò trong.

–       Phải lấy hết tổ chức xơ, phá hết các ngóc ngách.

–       Không được làm tổn thương cơ thắt vì sẽ gây đại tiện không tư chủ.

–       Chọn phương pháp mổ phù hợp.

–       Chăm sóc sau mổ phải đảm bảo liền từ trong liền ra, từ dưới lên.

7. Chế độ dinh dưỡng

–       Nên uống nhiều nước, ăn nhiều trái cây, rau cải vì chúng sẽ giúp làm mềm phân và dễ đi đại tiện. Cần tăng cường vận động để tránh tăng áp lực trong tĩnh mạch hậu môn nhất là sau khi ngồi hoặc đứng lâu.

–       Nên vận động để tránh táo bón và giảm trọng lượng đối với bệnh nhân béo phì. Tránh đứng hoặc ngồi lâu. Nên xoa bụng hàng ngày 1 đến 2 lần theo chiều kim đồng hồ để tránh táo bón.