Bệnh ghẻ ngứa

1. Khái niệm:

                     Ghẻ ngứa là bệnh ngoài da, rất lây, phổ biến ở Việt Nam. Triệu chứng đặc trưng là mụn nước ở vùng da non và ngứa nhiều về đêm.

                     Ghẻ nhiễm vào da qua vùng da mỏng, nếp gấp. Chúng đào hầm trong lớp thượng bì khoảng 0,5-1cm. ở cuối đường hầm là mụn nước nhỏ hoặc sẩn là nơi cái ghẻ nằm đẻ trứng. Trứng ghẻ và chất thải của chúng là căn nguyên gây nên ngứa. Khi bệnh nhân gãi tạo nên những sẩn mề đay. Nếu không được điều trị, tiếp tục gãi tạo thành đám mụn nước, sẩn, dày da được gọi là ghẻ chàm hóa

2. Nguyên  nhân 

        Ghẻ ngứa do một loại ký sinh trùng gọi là “cái ghẻ”, Scarcoptes scabiei hominis, gây ra.

                     Cái ghẻ hình bầu dục, đường kính khoảng 1/4mm, trông giống con rùa 8 chân qua kính hiển vi. Cái ghẻ thường hoạt động về đêm, xâm nhập vào lớp sừng của thượng bì, đào hầm (rãnh ghẻ) và đẻ trứng; trứng nở thành ấu trùng sau 3-4 ngày, phát triển thành con trưởng thành trong vòng 20-24 ngày và tiếp tục gây đợt ngứa mới. Do đó, bệnh thường tái phát theo chu kỳ khoảng 3 tuần.

3. Triệu chứng

            – Ngứa nhiều về đêm. Mức độ ngứa tùy cơ địa mỗi người

            – Xuất hiện các rãnh ghẻ màu nâu, ngoằn ngoèo dài vài milimet, hơi cộm, tận cùng có mụn nước.

            – Mụn nước: mọc rải rác, chứa nước trong

            – Sẩn cục hoặc sẩn mụn nước: cứng chắc, màu đỏ. Có thể có mụn nước trên đầu (thường gặp ở trẻ em).

            – Vết cào gãi

            – Vết chàm hóa

4. Các thể nhiễm bệnh

            – Ghẻ thông thường

            – Ghẻ bội nhiễm

            – Ghẻ chàm hóa

            – Ghẻ ở trẻ em

            – Ghẻ tăng sừng

5. Biến chứng

            – Chàm hóa: do cái ghẻ hoặc do thuốc bôi

            – Viêm da mủ: thường ở trẻ em vệ sinh kém, do liên cầu, có thể lan ra đầu và lưng. Có thể chốc hóa, nhọt, viêm hạch.

            – Tăng sừng dưới móng

            – Tiểu đản bạch

            – Viêm cầu thận cấp: do cảm ứng với độc tố của cái ghẻ hoặc do vi trùng bội nhiễm

6. Cơ chế lây nhiễm:

            – Thời kỳ ủ bệnh: 8 – 10 ngày

            – Trực tiếp: từ người sang người (nguyên nhân chủ yếu)

            – Gián tiếp: do dùng chung quần áo, chăn màn, đồ dùng cá nhân.

7. Hướng điều trị:

           Các thuốc điều trị ghẻ ngứa thường có dạng kem, dung dịch, thuốc mỡ, thuốc xịt hay thuốc uống nhưng nhất thiết phải được bác sĩ chuyên khoa chỉ định và hướng dẫn sử dụng đúng phương pháp.

Cần thực hiện đúng và đủ các nguyên tắc sau:

                     Chú ý phát hiện và điều trị sớm, bệnh sẽ chóng khỏi và ít lây lan. Không gãi, không tự ý dùng các loại thuốc bôi như: thuốc rầy, thuốc súng, …rất nguy hiểm.

                     Tắm sạch, lau khô trước khi bôi hay xịt các loại thuốc do bác sĩ chỉ định tùy tình trạng bệnh lý. Thoa, xịt thuốc toàn thân, từ cổ đến chân, tốt nhất vào buổi tối trước khi đi ngủ. Có thể thoa thuốc 2-3 lần mỗi ngày, liên tục trong 10-15 ngày.

                     Quần áo, mùng, mền, chiếu, gối nên giặt tẩy thật sạch; có thể trụn nước sôi, phơi nắng cho thật khô, ủi nóng trước khi mặc… để diệt hết cái ghẻ và trứng, đề phòng tái nhiễm hoặc lây lan bệnh. Tránh dùng chung quần áo và các vật dụng cá nhân.

                     Phải để thuốc tiếp xúc với da đủ thời gian. Đa số các thuốc được yêu cầu để tiếp xúc 24 giờ đối với người lớn, 12 giờ đối với trẻ em và phụ nữ mang thai; sau đó, tắm rửa sạch sẽ lại bằng xà phòng.

                     Bệnh có thể tái phát từng đợt theo chu kỳ 3 tuần do trứng còn sống sót và phát triển thành cái ghẻ trưởng thành. Bắt buộc điều trị lại theo đúng phương pháp.

                     Phải điều trị đồng thời cho tất cả mọi người cùng bị ngứa đang sinh hoạt, chung sống trong gia đình, lớp học, ký túc xá… tránh tình trạng tái lây nhiễm lẫn nhau.

8. Phòng chống bệnh:

            – Vệ sinh cá nhân hàng ngày

            – Tránh tiếp xúc với người bị ghẻ (bắt tay, ngủ chung, giặt và phơi đồ chung)

            – Vệ sinh mùng màn, chăn chiếu, đồ dùng cá nhân.

9. Hỏi đáp:

Câu hỏi: Làm sao cho hết sẹo thâm do ghẻ?

            Tôi bị ghẻ ngứa, sau khi điều trị thì da bị sẹo thâm. Làm sao cho hết?

Trả lời:

            Có nhiều người khi bị ghẻ ngứa, và sau khi bệnh đã khỏi thì để lại vết thâm, chủ yếu là do bị ghẻ nhiễm khuẩn hoặc do gãi nhiều. Những vết thâm này thường tồn tại rất lâu. Theo thời gian, vết thâm sẽ mờ dần.

            Hiện chưa có loại thuốc nào có thể làm mất nhanh vết thâm. Tuy nhiên, bạn có thể sử dụng loại vitamine C bán ở thẩm mỹ viện hoặc nhà thuốc, bôi 2 lần/ngày lên chỗ thâm mới hình thành, bôi liên tục kết hợp với tránh nắng sẽ giúp vết thâm mờ nhanh hơn.