I. Nguyên nhân gây hẹp ống sống

            Hẹp ống sống là một thể biến dạng của cỡ kích thước ống sống bị hẹp so với cỡ kích thước bình thường, tương ứng với các tổ chức có liên quan cùng lứa tuổi. Người ta không xếp vào đây quá trình viêm (viêm đốt sống) các u và thoát vị đĩa đệm hoàn toàn. Như vậy chỉ có nguyên nhân bẩm sinh và mắc phải gây nên hẹp lòng ống sống. Nếu là do bẩm sinh thì thường gặp hẹp ống sống do loạn dưỡng sụn, dị dạng đốt sống, hẹp ống sống nguyên phát, quá ưỡn cột sống thắt lưng, gai đôi cột sống, trượt đốt sống, hẹp ống sống sau chấn thương, biến đổi thoái hoá: phản ứng xương ở các cạnh và khớp đốt sống. Nếu là do mắc phải thì hẹp ống sống lại do biến đổi thoái hoá như lồi đĩa đệm, giả trượt đốt sống; hẹp ống sống sau phẫu thuật: sau phẫu thuật cố định cứng, tổ chức sẹo; bệnh xương toàn thân: bệnh nhiễm độc flo (fluorose), bệnh paget.

            Tuỳ theo nguyên nhân, hẹp ống sống có thể ở từng đoạn hay cả toàn bộ ống sống. Sau khi mổ ống sống thắt lưng, hẹp ống sống có thể xảy ra do các mảng sẹo hoặc do sự phát triển chồng áp lên nhau ở phía trong cung đốt sống sau phẫu thuật bất động cột sống ở phía sau. Các phẫu thuật làm cứng đốt sống cũng có thể xuất hiện tình huống tương tự. Trong các nguyên nhân gây hẹp ống sống, cần lưu ý dạng kết hợp hẹp ống sống trên cơ sở của quá trình thoái hoá do những phản ứng mọc gai xương ở các diện khớp nhỏ, những chỗ vồng lên của giới hạn sau của đĩa đệm và những dạng xô lệch giữa các đốt sống với nhau trong thoái hoá đĩa đệm cột sống thắt lưng, với tình trạng hẹp ống sống nguyên phát bẩm sinh. Dạng kết hợp gây hẹp ống này đã đóng vai trò quan trọng trong nguyên nhân của bệnh lý hẹp ống sống.

II. Các triệu chứng

            Những triệu chứng bao gồm đau theo rễ hai bên (đau lưng lan xuống hai chân) và triệu chứng cách hồi thần kinh không liên tục (đi một đoạn thì có cảm giác đau xuống chân, nghỉ ngơi sẽ giảm, bệnh càng nặng khoảng cách đi sẽ càng giảm dần), cảm giác khó chịu và yếu hai chân.

            Chẩn đoán: kỹ thuật tiên tiến nhất hiện nay là chụp cộng hưởng từ (MRI) cột sống sẽ phát hiện được hẹp ống sống bằng cách đo đường kính ống sống, cũng như phát hiện các nguyên nhân gây bệnh như chồi xương thoái hóa, phì đại mặt khớp, dây chằng hay thoát vị đĩa đệm…

III. Điều trị

            Có nhiều phương pháp điều trị, đầu tiên là điều trị nội khoa: dùng thuốc kháng viêm, dãn cơ, tập vật lý trị liệu… Nếu không thuyên giảm hoặc có chiều hướng nặng dần như đau ngày càng tăng, khoảng cách đi làm đau ngắn dần, hay có yếu chân, teo cơ, bí tiểu…thì có thể phẫu thuật.

            Phương pháp phẫu thuật thường là làm rộng ống sống bằng cách lấy đi những yếu tố gây hẹp ống sống như chồi xương, dây chằng, mặt khớp, đĩa đệm… Sau đó tùy mức độ mà cột sống sẽ được làm vững chắc bằng các dụng cụ cố định: nẹp, vít…

            Ngày nay một phương pháp cố định vững chắc đơn giản nhưng hiệu quả đã được thực hiện ở nhiều trung tâm phẫu thuật thần kinh và chỉnh hình trong nước là đặt dụng cụ ghép liên gai lối sau.

            Tóm lại, hẹp ống sống là bệnh lý thường gặp ở người lớn tuổi (trên 50- 60 tuổi), bệnh lâu không điều trị có thể đưa đến yếu chi, teo cơ, bí tiểu… do chèn ép rễ thần kinh. Khi có bất kỳ triệu chứng nghi ngờ nào nêu trên nên đến trung tâm y tế để khám, tư vấn và điều trị.