Một số bệnh viêm khớp thường gặp

A. Một số bệnh viêm khớp thường gặp: Thuật ngữ “bệnh viêm khớp” không chỉ là một bệnh mà có trên 100 loại bệnh viêm khớp khác nhau. Chúng ta hãy cùng nhau tìm hiểu một số bệnh viêm khớp thường gặp.

Bệnh viêm xương khớp:

            Nguyên nhân gây ra bệnh là sự thoái hóa sụn khớp. Sụn là phần đệm bảo vệ xương, giúp cho khớp cử động dễ dàng và giảm áp lực lên xương. Khi sụn bị thoái hóa, phần xương bên dưới lớp sụn sẽ phát triển dày lên tạo thành các chồi xương. Sự cọ xát các xương sẽ gây nên tình trạng đau nhức và khó khăn trong cử động, di chuyển.

            Bệnh thường gặp ở người già, người bị béo phì, người bị dị dạng khớp bẩm sinh… Và phụ nữ chiếm đa số. Một đặc điểm đáng lưu ý của bệnh viêm xương khớp là các khớp không bị sưng viêm và bệnh chỉ hạn chế ở các khớp.

Bệnh viêm khớp dạng thấp:

            Là một bệnh tự miễn: các kháng thể của cơ thể tấn công lên chính xuơng và sụn của chính cơ thể mình. Nguyên nhân gây bệnh đến nay vẫn chưa rõ. Bệnh gây nên tình trạng sưng viêm, đau nhức và làm cứng khớp. Quá trình diễn tiến bệnh thường chậm, khởi đầu tác động lên một khớp sau lan ra các khớp khác.

            Bệnh thường tác động lên các khớp đối xứng và ở mức độ nặng sẽ gây ra biến dạng ở các khớp.

            Bệnh thường gặp ở phụ nữ (gấp ba lần so với nam giới) với độ tuổi từ 30 – 50 tuổi và gây nên tình trạng suy nhược cơ thể.

Điều trị:

            Trong điều trị bệnh viêm xương khớp và bệnh viêm khớp dạng thấp, thường kết hợp các phương pháp sau:

            – Tập vật lý trị liệu, giảm cân, thư giãn cùng với chế độ dinh duỡng giàu vitamin và khoáng chất.

            – Giảm đau với các loại thuốc như acetaminophen, aspirin, thuốc kháng viêm non-steroid (NSAID).

            – Đối với bệnh viêm khớp dạng thấp, có thể sử dụng các thuốc thuộc nhóm ức chế miễn dịch như: methotrexat, azathiopurin, cyclophosphamid…

            – Áp dụng phương pháp phẫu thuật thay khớp khi tình trạng bệnh đã nặng.

Bệnh gút:

            Nguyên nhân gây ra bệnh gút là do sự rối loạn chuyển hóa acid uric trong cơ thể. Acid uric và muối urat của nó tăng cao trong máu, sẽ lắng đọng thành những tinh thể sắc cạnh, tập trung ở các khớp gây ra cơn đau nhức dữ dội. Bệnh thường xảy ra đột ngột với những triệu chứng điển hình: sưng, nóng, đỏ, đau ở những vùng bị viêm.

            Bệnh thường gặp ở tuổi trung niên, đa số ở nam giới. Khi các tinh thể này tập trung với nồng độ cao ở thận có thể gây ra biến chứng: sỏi thận và suy thận rất nguy hiểm.

Điều trị:

            – Tăng cường luyện tập thể dục, thể thao (để giúp đẩy nhanh quá trình thải trừ acid uric).

            – Hạn chế bia, rượu và những thức ăn giàu purin (do acid uric là chất chuyển hóa cuối cùng của purin) như: nghêu, sò, gan, lòng, thịt đỏ…

            – Sử dụng thuốc colchicin kết hợp nhóm thuốc tăng thải trừ acid uric như allopurinol.

            – Giảm đau với nhóm thuốc giảm đau đơn thuần như acetaminophen, aspirin và nhóm thuốc kháng viêm non-steroid (NSAID).

B. Chế độ dinh dưỡng:

1. Thực phẩm cải thiện bệnh viêm khớp:

            – Chế độ ăn cho các bệnh nhân bao gồm các loại hoa quả có chứa hàm lượng phần trăm vitamin C cao như: cam, dâu tây, bưởi, chanh, kiwi, mâm xôi, đào, xoài…  

            – Táo là loại quả rất quan trọng vì nó có khả năng chống lại các phản ứng viêm.

            – Một số thực phẩm khác cũng có tác dụng chống viêm như:Tảo bẹ, nghệ, nấm và trà xanh.

            – Rau củ nên được xem như là thành phần chính trong chế độ ăn của bệnh nhân. Những rau có lá màu xanh thẫm như súp lơ xanh, và các loại có màu da cam như bí ngô. Một số loại như: cải bắp, cải xanh, tỏi, gừng, các loại đậu xanh, rau bina, tỏi tây, cây ô liu.

            – Các  loại cá như cá hồi, cá ngừ, sò, cá mòi, cá có thịt trắng… rất giàu a-xít béo ômêga 3 – chất quan trọng để hạn chế viêm. Tuy nhiên không nên sử dụng nhiều, 70g protein mỗi ngày là lượng vừa đủ với người bị viêm khớp

            – Một nhóm thực phẩm không thể thiếu là ngũ cốc: Gạo lứt, lúa mạch đen… Các lương thực này chứa nhiều carbohydrate phức, mang lại nguồn năng lượng cho người bệnh.

            – Thảo dược và các loại gia vị giúp chống lại những phản ứng có hại đối cơ thể như húng quế, húng tây, ớt, quế, bạc hà, mùi tây và cây đinh hương.

            – Các nguồn thức ăn giàu ma-giê cũng được khuyên nên ăn như: Chuối, quả mơ, đậu, rau có lá xanh thẫm.

            – Trà: Trà xanh và các loại trà thảo dược có tác dụng thanh lọc cơ thể, kháng viêm rất tốt cho những người bị viêm khớp. Người bị viêm khớp có thể dùng các loại trà thảo dược, trà xanh thay nước lọc hàng ngày.

            – Nước cũng có tác dụng trong việc tái tạo lớp sụn giữa các khớp xương. 8 ly nước mỗi ngày là cần thiết cho người bị viêm khớp.

            – Người béo phì thường kèm thoái hóa khớp, cho nên người béo phì cần giảm cân, cân bằng chế độ ăn kiêng từ từ để làm giảm tối đa những chấn động trên khớp.

            – Người có tình trạng dinh dưỡng kém mà bị viêm đa khớp dạng thấp, nên ăn nhiều hơn bình thường bằng cách ăn thành nhiều bữa nhỏ (bữa phụ) để dung nạp tốt hơn. 

            – Bệnh gout: Cần có chế độ ăn kiêng nghiêm ngặt, hạn chế tối đa chất đạm để làm giảm lượng acid uric trong máu, tinh thể uric lắng đọng trong khớp như:

                        + Gan, thận, tim, trứng cá, cá trích, cá mòi, thịt bò, thịt gà lôi, chim bồ câu, ngỗng, sò…

                        + Đặc biệt không dùng chất đạm này chung với bia, rượu mạnh hoặc rượu vang đỏ.

                        + Các loại đậu, cây họ đậu, măng tây, súp lơ, nấm.

                        + Tránh uống rượu, bia, thuốc lá, cà phê, chocolat.

                        + Tránh dùng mỡ động vật.

Nên dùng:

            + Ăn nhiều rau, trái cây tươi, ăn thành nhiều bữa nhỏ trong ngày.

            + Nên dùng dầu đậu nành, dầu hạnh nhân.

            + Tập thể dục đều đặn.

Bệnh thoái hóa khớp và viêm đa khớp dạng thấp cần ăn:

            – Thịt heo, thịt gia cầm (gà, vịt, bò) cá biển, tôm, cua, sò.

            – Bổ sung thêm: vitamin D, B, K, folic acid, calcium, sắt có chứa trong các loại rau.

            – Dùng các loại dầu chứa acid béo omega 3 như: Dầu đậu nành, dầu hạnh nhân, dầu ô-liu…

2. Những thực phẩm cần tránh:

            – Giảm lượng phốt-pho đưa vào cơ thể. Vì nếu lượng phốt-pho cao sẽ dẫn đến giảm canxi. Canxi bị mất đi nhiều sẽ làm bệnh tiến triển xấu đi. Thực phẩm giàu phốt-pho là thịt, phủ tạng, thịt đã qua chế biến. Thịt đỏ cũng chứa nhiều a-xít uric không tốt cho bệnh nhân.

            – Thịt đỏ và các sản phẩm bơ sữa cần giảm mặc dù  những thực phẩm này rất giàu protein, vitamin và khoáng chất bởi vì chúng chứa nhiều chất béo bão hòa làm tăng viêm.

            – Nói không với đồ ăn nhanh, thức ăn sẵn, thức ăn chiên quá kỹ và nhiều dầu . Những loại thực phấm hấp dẫn này chứa quá nhiều dầu và chất béo.

            – Tránh các thực phẩm có thể gây ra dị ứng vì chúng càng làm cho tình trạng viêm trở nên tồi tệ hơn như ngô, sản phẩm bơ sữa đã qua chế biến.

            – Thực phẩm giàu a-xít oxalic như nam việt quất, mận, củ cải cũng không nên ăn.

            – Muối: Muối được các chuyên gia khuyến cáo là không nên sử dụng cho người bị viêm khớp. Để hạn chế muối trong bữa ăn cách tốt nhất nên tập thói quen nấu các món ăn mà không dùng muối.

            – Giảm đường và rượu vì chúng làm giảm sự hấp thu can-xi của cơ thể. Ngoài ra, các đồ uống ngọt cũng nên tránh bởi chúng chứa rất nhiều đường và hàm lượng phốt-pho cao.

            – Cà phê: Chất cafein có trong cà phê sẽ khiến cho bệnh viêm khớp trở nên tồi tệ hơn.

            – Soda: làm cho những cơn đau nhức do viêm khớp tăng lên.

            – Bột mì: Bạn không nên ăn bột mì dưới bất kì hình thức nào, bởi bột mì sẽ tình trạng viêm khớp tăng lên.

            – Rau quả: Tránh xa các loại rau quả như cà chua, khoai tây

            – Trái cây: Ăn nhiều trái cây là rất tốt tuy nhiên với người bệnh viêm khớp thì lại khác, không phải loại trái cây nào cũng tốt. Còn các loại quả như chuối, đào, cam, dứa, lê, dưa hấu là những loại trái cây có hàm lượng đường cao, vì thế không nên sử dụng dưới bất kì hình thức nào.